Het bouwteam: de heilige graal?

Een (transitie)opgave van formaat
De infrasector staat de komende jaren voor een enorme opgave: verduurzaming, meer milieuregelgeving, een grote vraag naar slim beheer en onderhoud renovatie- en vervangingsopgave. Die opgave kunnen we alleen aan door de productiviteit van de sector fors te verhogen. De uitdaging is om een sector te realiseren die duurzaam, innovatief en financieel gezond is en in staat is om infraprojecten tot een succes te maken. Een belangrijke voorwaarde is dat risico’s vroegtijdig inzichtelijk en beheersbaar worden gemaakt (Op weg naar een Vitale Infrasector, Rijkswaterstaat, 2020).

De belangrijkste succesfactor
De belangrijkste factor voor een succesvol project is integrale samenwerking tussen ontwerp- en uitvoeringsteams en tussen opdrachtnemer, opdrachtnemer en de eindgebruiker. Uit het onderzoek ‘Structureel succes – op zoek naar meerwaarde in de bouw van ABN Amro, Risnet en Duurzaam Gebouwd (2019)  blijkt dat ruim 80% van de ondervraagde bouwprofessionals de fase van specificatie en ontwerp als de belangrijkste projectfase beschouwt. Natuurlijk is er ook aandacht nodig voor de  ‘harde’ technische en zakelijke kant van projecten, maar het verschil wordt volgens hen gemaakt aan de ‘zachte’, menselijke kant: de kwaliteit van samenwerking.

Het bouwteam als oplossing voor risico’s
Geen wonder dat opdrachtgevers er steeds vaker voor kiezen om een project ‘in bouwteam’ te realiseren. Een bouwteam-contract brengt partijen al in een vroeg stadium samen. De opdrachtnemer wordt onderdeel van het ontwerpproces en denkt vanaf het begin mee over bouwbaarheid, logistiek en uitvoeringsrisico’s. Als zowel de opdrachtgever als de opdrachtnemer in het bouwteam hun (complementaire) expertise inbrengen, is het mogelijk om problemen en risico’s in de uitvoering al in een vroeg stadium te ontdekken, op te lossen en te verdelen. Het bouwteam is daarmee een samenwerkingsmodel dat helpt om tot een ontwerp te komen met een acceptabele risicoverdeling: wenselijk, haalbaar en betaalbaar.

Samenwerking is een middel, geen doel
Toch is het werken in bouwteam niet de heilige graal. Want in sommige projecten wordt de samenwerking het doel, in plaats van het middel om de projectdoelen te behalen. Samenwerking is geen doel, maar een manier om te werken aan vertrouwen. Vertrouwen groeit als partijen in het bouwteam open en transparant zijn over hun belangen, doelen en mogelijkheden. Door alle informatie open met elkaar te delen, ontstaat de bereidheid om samen tot de best mogelijke oplossingen te komen: best-for-project. Het resultaat is een gedragen ontwerp, met een acceptabel risicoprofiel voor de uitvoering waarbij de gestelde projectdoelen worden behaald. Met zo’n resultaat wint iedereen.

Wet van de communicerende vaten
Wij hebben bij bouwteamprojecten geleerd dat een betere uitwisseling van informatie tot een sterker vertrouwen tussen partijen leidt. Vertrouwen is noodzakelijk om systematisch afwegingen te kunnen maken in ontwerp, prijsvorming en uitvoering, gericht op het behalen van de doelstellingen en het beheersen van mogelijke risico’s. Vertrouwen is de ‘smeerolie’ van de samenwerking, interactie is de (start)motor. Hoe meer interactie, hoe meer verbinding en vertrouwen.

Dit gaat veel verder dan samen in één team zitten en elkaar commentaar geven. Eén team ontstaat als alle teamleden in houding en gedrag werken aan vertrouwen, gelijkwaardigheid en openheid. Als alle beschikbare informatie wordt gedeeld, geeft dit nauwkeuriger inzicht in de opgave, waardoor de bouwteamleden op een goede manier de goede afwegingen maken (efficiënt en effectief) en er een optimaal evenwicht ontstaat tussen de communicerende vaten ontwerp, prijs en uitvoering (zie figuur 1). Het resultaat is een succesvol project en eerlijk werk voor eerlijk geld.

Risicobeheersing, samenwerking en innovatie. Bouwteamcontracten en 2-fasen contracten zijn onderdeel van de transitieopgave Vitale Infrasector. Alle bouwteams zijn 2-fasencontracten, maar niet alle 2-fasen contracten zijn bouwteams. Hoe dat precies zit en wat dat in onze ogen betekent voor de toekomst van onze sector? Wordt vervolgd….

Benieuwd naar waarom en hoe wij als dpi bijdragen aan een vitale infrasector? Neem contact op met Dick Waterink.